Assos Tarihi

Biga Yarımadası’nın güneye bakan kıyısında ve Lesbos Adası’nın karşısıda yer alan Assos, Hitit metinlerindeki Assuwa ve Homeros’un İlyada destanında sözünü ettiği Pedasos ile ilişkilendirilmektedir. Lesboslu Myrsilos’a göre Assos, M.Ö 7. yüzyılda Methymnalılar tarafından kurulmuştur. Strabon,  Gargara ve Lamponia gibi Assos’un da bir Aiolis kenti olduğunu aktarır. M.Ö. 560-546 yılları arasında Batı Anadolu’da Lidya egemenliği yaşanmıştır. M.Ö. 546 yılından itibaren Anadolu, Pers Kralığı hakimiyetine girmiştir. M.Ö. 540-530 tarihleri arasında Assos Athena Tapınağı’nın inşası tamamlanmıştır. M.Ö. 478/77-412 yılları arasında Assos, Attik Deniz Birliği üyesidir. M.Ö. 365 yılında Assos, Pers satrapı Ariobarzanes tarafından kuşatılır ancak şehir düşmez. Bu dönemde Assos, banker Eubulus diktatörlüğündedir. Kölesi Hermeias’ın M.Ö. 347-345 yılları arasındaki diktatörlük döneminde Aristoteles, Assos’da yaşamış, evlenmiş ve felsefe okulunu kurmuştur. Hermeias’ın Persler tarafından öldürülmesinin ardından Aristoteles Assos’dan ayrılır ve bölge Pers kontrolüne geçer. M.Ö. 334 yılında Büyük İskender’in Anadolu’ya ayak basmasıyla Pers hakimiyeti son bulur. M.Ö. 331 yılında stoacı filozof Kleanthes Assos’da dünyaya gelir. M.Ö. 241 yılından itibaren Pergamon Krallığı’nın hakimiyetine girilir. M.Ö. 133 yılında Pergamon krallığının kontrolünde olan, Batı Anadolu’daki tüm şehir devletleri gibi Assos da vasiyet yolu ile Roma Devleti’nin kontrolüne geçer. M.S. 16 yılında Assos, Germanicus ve karısı Agrippina tarafıdan ziyaret edilir. M.S. 56/57 yılında kent bu defa Aziz Paulos tarafından ziyaret edilmiştir. 395-1453 yılları arasında Bizans Hakimiyeti yaşanmıştır. 1081-1097 yılları arasında Çaka Bey, Troas bölgesindeki bazı kentleri ele geçirmiştir. 1097 yılında İmparator Ioannes Dukas, Troas Bölgesi’ni yeniden Bizans topraklarına katmıştır. 1203-1224 yılları arasında Troas Bölgesi Latinler tarafından istila edilmiştir. 1224 yılında bölge, İznik İmparatorluğu’nun kontrolüne geçmiştir. 1261 yılında Troas Bölgesi tekrar Bizans hakmiyetine geçmiştir. 14. yüzyılın başlarından itibaren Troas Bölgesi’nin güney kesimi Türkler tarafından ele geçirilmiştir ve aynı yüzyılın son çeyreğinde Hüdavendigar Camisi inşa edilmiştir. 1462 yılında Troas, Fatih Sultan Mehmet tarafından ziyaret edilmiştir.

Z

M.Ö. 13. yüzyıl          Assuwa (?) - Pedasos (?)

M.Ö. 7. Yüzyıl           Lesbos’daki (Midilli) Methymnalıların Assos’u kurması

M.Ö. 560-546             Lidya Egemenliği (?)

M.Ö. 546                    Anadolu’nun Pers Krallığı hâkimiyetine girmesi

M.Ö. 540-530             Athena Tapınağı’nın inşası

M.Ö. 478/77-412       Assos Attik Delos Deniz Birliği Üyesi

M.Ö. 365                    Pers satrapı Ariobarzanes’in Assos’u kuşatması

M.Ö. 365                    Banker Eubulos’un Assos ve Aterneus yönetimini ele geçirmesi

M.Ö. 350                    Eubulos’un kölesi Hermias’ın tiranlık dönemi

M.Ö. 347                    Hermias’ın Platon’un öğrencilerinde Aristoteles, Erastos, Korisko ve Ksenokrates'i Assos’a davet etmesi

M.Ö. 345                    Hermias’ın Persler tarafından öldürülmesi üzerine filozofların Assos’tan ayrılması

M.Ö. 334                    Büyük İskender’in Anadolu topraklarına ayak basması ve Pers hakimiyetinin sonu

M.Ö. 331                    Stoacı Kleanthes’in Assos’ta dünyaya gelmesi

M.Ö. 241                    Pergamon Krallığı hâkimiyeti

M.Ö. 204                    Assoslu Sodamos 144. Olimpiyatlarda birinciliği kazanması

M.Ö. 133                    Batı Anadolu toprakların vasiyet yolu ile Roma Devleti’ne bırakılması

M.S. 16                       Germanicus ve karısı Agrippina’nın Assos’u ziyaretleri

M.S. 56/57                  Aziz Paulos’un Assos’u ziyareti

M.S. 330                     Konstantin I. Konstantinopel başkent kurması

M.S. 395-1453           Doğu Roma (Bizans) İmparatorluğu hakimiyeti

1080                            Selçuklu Devleti Sultanı Süleyman’ın Troas bölgesini ele geçimesi

1081-1097                  Çaka Bey’in Troas Bölgesi kentlerini ele geçirmesi

1097                           İmparator Ioannes Dukas’un Troas Bölgesi’ni yeniden Bizans topraklarına katması

1204-1224                  Troas Bölgesi’nin Latinler tarafından ele geçirilmesi

1261                            Troas Bölgesi’nin yeniden Bizans İmparatorluğu’na katılması

Erken 14. yüzyıl         Troas Bölgesi’nin güney kesiminin Türkler tarafından ele geçirilmesi cami ve köprünün inşası

1881-1883                  Amerikan Arkeoloji Enstitüsü heyetinin kazı çalışmaları

1981-2005                  Assos Kazı Başkanı Prof.Dr. Ümit Serdaroğlu

2006-                          Assos Kazı Başkanı Prof.Dr. Nurettin Arslan (Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi)

9k=